ကျွန်ုပ်တွင် ဘယ်လို ရောဂါလက္ခဏာများ ရှိနိုင်ပါသလဲ။
SLE ရောဂါရှိသူတစ်ဦးတွင် LN ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပျော့နိုင်ပြီး လူတိုင်းတွင် ပုံစံတူရှိမည် မဟုတ်ပါ။ လူအများစုတွင် သိသာထင်ရှားသော ရောဂါလက္ခဏာများ မပြကြသောကြောင့် SLE လူနာတွင် LN ရှိမရှိ စောင့်ကြည့်ရန် ဆရာဝန်များက ဓာတ်ခွဲခန်း ဆေးစစ်ချက်များ အသုံးပြုကြပါသည်။ SLE လူနာများတွင် 3 လမှ 6 လပြည့်တိုင်း ဆရာဝန်များက ကျောက်ကပ်ပြဿနာများအတွက် ဆေးစစ်ချက်များ အစဉ်လုပ်ခိုင်းလေ့ရှိသည်။
LN ရှိသော လူတစ်ဦးတွင် ပြနိုင်သည့် ရောဂါလက္ခဏာအချို့မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည် -
• ခြေချောင်းနှင့် ခြေထောက် ဖူးယောင်ခြင်း - ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာ ကျဆင်းပါက အရည်စွန့်ထုတ်ရာတွင် ထိရောက်မှု နည်းလာနိုင်ပြီး အရည်များ စုစည်းကာ ဖူးယောင်လာစေနိုင်ပါသည်။
• မျက်နှာအမ်းခြင်းနှင့် လက်များ ဖူးယောင်ခြင်း
• ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း - အရည်များ စုစည်းခြင်းကလည်း ကိုယ်အလေးချိန်တက်စေပြီး သင့်ဆရာဝန်နှင့် ရက်ချိန်းပြန်ပြသောအခါ ကိုယ်အလေးချိန် တိုင်းနိုင်ပါသည်။
• ညောင်းညာချိနဲ့ခြင်း
• သွေးပေါင်တက်ခြင်း
• အရောင်ရင့်သော သို့မဟုတ် အမြှုပ်ထသော ဆီး - glomerular ရောဂါနှင့် ကျောက်ကပ်ထိခိုက်ပျက်စီးမှုသည် ဆီးအတွင်း သွေးပါခြင်း (ပန်းရောင် သို့မဟုတ် အရောင်ရင့် ဆီး) သို့မဟုတ် ပရိုတိန်းဓာတ်ပါခြင်း (ပရိုတိန်းဓာတ် ယိုစိမ့်ထွက်ခြင်းကြောင့် ဆီးသည် အမြှုပ်ထနိုင်ပါသည်) တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။
• မကြာခဏ ဆီးသွားရခြင်း
ဖူးယောင်ခြင်း
ကိုယ်အလေးချိန်တက်ခြင်း
ညောင်းညာချိနဲ့ခြင်း
ဆီးသွားရသည့် အကြိမ်များခြင်း
အရောင်ရင့်သော သို့မဟုတ် အမြှုပ်ထသော ဆီး
သွေးပေါင်တက်ခြင်း
လူးပပ်စ် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါကို မည်သို့ ဖော်ထုတ်အမည်တပ်ပါမလဲ။
SLE ရောဂါရှိသော လူနာများအနေဖြင့် ဆရာဝန် သွားပြသင့်ပြီး ဆရာဝန်များက ကိုယ်ခန္ဓာပိုင်း အပြည့်အစုံ စမ်းသပ်စစ်ဆေးပြီး LN ရောဂါ ရှာဖွေရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေနိုင်မည့် ဓာတ်ခွဲခန်း ဆေးစစ်ချက်အချို့လည်း လုပ်ခိုင်းပါလိမ့်မည်။
| ဆီးစစ်ချက်များ |
|
| ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်နှင့် သွေးရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း - |
LN လူနာများ၏ ဆီးအတွင်း ဓာတ်ခွဲခန်း ဆေးစစ်တွေ့ရှိချက်များမှာ (ပုံမှန်ဆီးစစ်ချက် အဖြေများ၊ ပုံမှန်ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာနှင့် ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် မပါရှိခြင်း၊ “ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်ပါရှိခြင်း” ဆိုသည့်) ‘မသိသာသော’ LN ရောဂါမှသည် ပြင်းထန်သော ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်ပါရှိခြင်းနှင့် nephrotic syndrome အထိ ကွာခြားကောင်း ကွာခြားနိုင်ပါသည်။ Nephrotic syndrome ဆိုသည်မှာ ထိခိုက်ပျက်စီးသော ကျောက်ကပ်မှတဆင့် (တစ်ရက်လျှင် ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် 3.5 g ထက်ပို၍) ပရိုတိန်းဓာတ်ပမာဏ အလွန်များပြားစွာ ယိုစိမ့်ထွက်ပြီး လူနာ၏ ဆီးနမူနာအတွင်း ပေါ်သောအခါမျိုးကို ခေါ်သည်။ သို့သော် LN လူနာအများစုသည် များသောအားဖြင့် ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် အနည်းငယ်ပါရှိခြင်း နှင့်/သို့မဟုတ် ဆီးအတွင်း သွေးပါရှိခြင်းတို့ဖြင့် လာတတ်ပါသည်။ |
| ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်နှင့် creatinine အချိုးအစား ဆေးစစ်ချက် - |
ဤဆေးစစ်ချက်အတွက် လူနာအနေဖြင့် 24 နာရီကြာ သွားထားသော ဆီးအားလုံးကို စုစည်းထားရန် လိုပါသည်။ ထို့နောက် ဆီးနမူနာအတွင်း ပါရှိသော ပရိုတိန်းဓာတ် ပမာဏနှင့် creatinine ပမာဏကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှ တိုင်းတာပါမည်။ ဆီးအတွင်း ထိုဓာတ်ပစ္စည်းနှစ်ခုအကြား ဆက်စပ်မှုသည် ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာအကြောင်း အတွေးကောင်းရစေနိုင်ပြီး LN ရောဂါ အမည်တပ်ရန် အထောက်အကူပြုနိုင်ပါသည်။
2012 Systemic Lupus International Collaborating Clinics (SLICC) [8] ၏ အမျိုးအစားခွဲခြားရေး စံသတ်မှတ်ချက်များအရ SLE လူနာများတွင် ကျောက်ကပ်ထိခိုက်မှုအား ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်နှင့် creatinine အချိုးအစား သို့မဟုတ် နေ့စဉ် 0.5 g နှင့်အညီ 24 နာရီကြာ ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် စွန့်ထုတ်မှု သို့မဟုတ် ဆီးအနည်ထိုင်ရာတွင် သွေးနီဥများ ပါရှိမှုအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။ |
No filter results
| သွေးစစ်ချက်များ |
|
| သွေးတွင်း creatinine ဓာတ် |
သွေးအတွင်း လည်ပတ်နေသော creatinine ပမာဏသည် ကျောက်ကပ် မည်မျှကောင်းကောင်း အလုပ်လုပ်နေကြောင်း ညွှန်ပြသည့် အမှတ်အသားတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ Creatinine ဓာတ်သည် ကြွက်သားမျှင်များ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ချက်မှ ထွက်ပေါ်လာသော စွန့်ထုတ်ပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် ကျောက်ကပ်က ထိုဓာတ်ကို သွေးတွင်းမှ စစ်ထုတ်ပြီး ဖယ်ရှားပေးပါသည်။ ကျောက်ကပ်၏ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ပိုဆိုးရွားလာသောအခါ သွေးတွင်း creatinine ပမာဏ တက်လာပါသည်။ သွေးတွင်း creatinine ဓာတ်ကို eGFR တွက်ချက်ရာတွင်လည်း သုံးပါသည်။ |
| Estimated Glomerular Filtration Rate (eGFR) |
Estimated Glomerular Filtration Rate (eGFR) - သွေးတွင်း creatinine ပမာဏ စစ်ဆေးချက်၊ အသက်အရွယ်၊ ကိုယ်ခန္ဓာအရွယ်အစား၊ ကျား/မဖြစ်ခြင်းတို့ကို ကြည့်ရှုခြင်းဖြင့် ဆရာဝန်အနေဖြင့် လူနာအတွက် eGFR ကို တွက်ချက်ပေးနိုင်ပါသည်။ eGFR သည် ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာကို ခန့်မှန်းရန် အသုံးများသော ဆေးစစ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထိုဆေးစစ်ချက်က ရောဂါပြင်းထန်မှုကို စောင့်ကြည့်နိုင်စေပြီး ရောဂါကုသနည်းအတွက်လည်း အစီအစဉ်ချနိုင်စေပါသည်။ လူးပပ်စ် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါ ပိုပြင်းထန်လာစဉ် eGFR ပမာဏ လျော့ကျပါသည်။ eGFR ပမာဏ ပိုနည်းခြင်းက ကျောက်ကပ်ထိခိုက်ပျက်စီးမှု ပိုများပြီး ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာ ပိုကျဆင်းနေသည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။ Cystatin C ဟုခေါ်သော နောက်ထပ်ပရိုတိန်းတစ်ခု ပါရှိခြင်းကိုလည်း ကြည့်ရှုပြီး eGFR ကို တွက်ချက်နိုင်ပါသည်။ |
| အခြားသွေးစစ်ချက်များ |
သွေးတွင်းဓာတ်ပမာဏများ၊ ကိုလက်စထရော၊ သွေးတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်များ၊ အသည်းလုပ်ငန်းဆောင်တာ ဆေးစစ်ချက်များနှင့် သွေးတွင်း အချို့ဆေးဝါးပမာဏ တိုင်းတာခြင်း ကဲ့သို့သော ပုံမှန်သွေးစစ်ချက်များဖြင့်လည်း လူနာများအား စစ်ဆေးပါသည်။ ပဋိဇီဝဆေး ပါရှိမရှိနှင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ညွှန်ပြသည့် အခြားအမှတ်အသားများ ရှိမရှိကိုလည်း လူနာများအား ဆေးစစ်နိုင်ပါသည်။ SLE လူနာများတွင် ထိုဓာတ်များ ပါရှိနေပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားရာတွင် ခုခံအားစနစ် ပါဝင်ပတ်သက်နေကြောင်း ညွှန်ပြပါသည်။ |
No filter results
ကျောက်ကပ် တစ်သျှူးအသားစယူခြင်း
ကျောက်ကပ် တစ်သျှူးအသားစယူရာတွင် အပ်တစ်ချောင်းဖြင့် ကျောက်ကပ် 1 ခု သို့မဟုတ် နှစ်ခုစလုံး၏ တစ်သျှူးအသားစ နမူနာယူပြီး မိုက်ခရိုစကုပ်အောက်တွင် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်း ပါဝင်သည်။ SLE လူနာများတွင် LN ရောဂါ ဖော်ထုတ်အမည်တပ်ရန် နှင့်/သို့မဟုတ် အတည်ပြုရန် တစ်သျှူးအသားစယူခြင်းသည် အတိကျဆုံးသော ဆေးစစ်ချက်ဖြစ်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာများ မပြသည့် သို့မဟုတ် ဓာတ်ခွဲခန်းအဖြေမှားယွင်းသည့် LN ရောဂါရှိသော လူနာများကိုလည်း ရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်ပါသည်။
တစ်သျှူးအသားစ နမူနာများအတွင်း တွေ့ရှိချက်များက ကျောက်ကပ်ရောင်ရမ်းသည့် အဆင့် သို့မဟုတ် ပြင်းထန်မှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးပြီး ရောဂါပြင်းထန်မှုကို တိုက်ရိုက် ဖော်ထုတ်ပြပါသည်။
လူနာတစ်ဦးအတွက် ရှေ့လျှောက် ရောဂါအခြေအနေကြိုတင်သုံးသပ်ရေး၊ ကုသရေး နည်းဗျူဟာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အလွန်အရေးကြီးသော အချက်အလက်ကို ပေးစွမ်းပြီး LN ရောဂါနှင့် ကျောက်ကပ် ထိခိုက်စေနိုင်သည့် အခြား autoimmune diseases (မိမိခုခံအားစနစ်က ပုံမှန်ဆဲလ်များကို မှားယွင်းစွာ တိုက်ခိုက်သည့်ရောဂါ) အမျိုးအစားများအကြား ကွာခြားချက်ကိုလည်း ကူညီခွဲခြားပေးပါသည်။
နေ့စဉ် ပရိုတိန်းဓာတ် 0.5 g စွန့်ထုတ်ပြီး ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် ထပ်တလဲလဲ ပါရှိသည့် လူနာများတွင် ကျောက်ကပ် တစ်သျှူးအသားစယူရန် အကြံပြုပါသည်။ [1]
ဓာတ်ထိန်းညှိခြင်းနှင့် ရောဂါဖော်ထုတ်ခြင်း
SLE လူနာများတွင် မကြာခဏ ဓာတ်ထိန်းညှိပြီး ရောဂါဖော်ထုတ်သင့်ပါသည်။
ရက်ချိန်းပြန်ပြစဉ် SLE လူနာများ၌ LN စမ်းသပ်ရောဂါလက္ခဏာများ သို့မဟုတ် လူနာတင်ပြ ရောဂါလက္ခဏာများ ရှိမရှိ စစ်ဆေးသင့်ပါသည်။ ဆီးအတွင်း ပရိုတိန်းဓာတ် စစ်ရန်နှင့် ကျောက်ကပ်လုပ်ငန်းဆောင်တာ စစ်ရန် ဆီးထုထည်အခြေအနေ၊ သွေးပေါင်ချိန်၊ ဆီးစစ်ချက်များနှင့် သွေးစစ်ချက်များ အားလုံးကို ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။ [1]
ကိုးကားချက်များ
1. Anders HJ, Saxena R, Zhao MH, Parodis I, Salmon JE, Mohan C. Lupus nephritis. Nat Rev Dis Primers. 2020 Jan 23;6(1):7. Doi: 10.1038/s41572-019-0141-9. PMID: 31974366.
2. Pons-Estel GJ, Alarcón GS, Scofield L, Reinlib L, Cooper GS. Understanding the epidemiology and progression of systemic lupus erythematosus. Semin Arthritis Rheum. 2010 Feb;39(4):257-68. doi: 10.1016/j.semarthrit.2008.10.007. Epub 2009 Jan 10. Review.
3. GfK Roper. (2012). Lupus Awareness Survey for the Lupus Foundation of America [Executive Summary Report]. Washington, DC.
4. Hong WANG, Yi-le REN, Jun CHANG, Luo GU, Ling-Yun SUN. A Systematic Review and Meta-analysis of Prevalence of Biopsy-Proven Lupus Nephritis
Arch Rheumatol. 2018 Mar; 33(1): 17–25. Published online 2017 Jul 25. doi: 10.5606/ArchRheumatol.2017.6127
5. Liu CC, Kao AH, Manzi S, Ahearn JM. Biomarkers in systemic lupus erythematosus: challenges and prospects for the future. Therapeutic Advances in Musculoskeletal Disease. 2013;5(4):210–233
6. Madhok R. Systemic lupus erythematosus: lupus nephritis. BMJ Clin Evid. 2015;2015:1123. Published 2015 Dec 18.
7. Hahn BH, McMahon MA, Wilkinson A, et al. American College of Rheumatology guidelines for screening, treatment, and management of lupus nephritis. Arthritis Care Res. 2012;64(6):797-808.
8. Emily J. Sutton, Julie E. Davidson, Ian N. Bruce. The Systemic Lupus International Collaborating Clinics (SLICC) damage index: A systematic literature review. Seminars in Arthritis and Rheumatism, Volume 43, Issue 3, 2013, Pages 352-361. ISSN 0049-0172.
သင်ဖတ်ရှုလိုမည့် အခြားအကြောင်းအရာများ
ကျန်းမာကြံ့ခိုင်မှုနှင့် ကျောက်ကပ်
ကျွန်ုပ်၏ ကျောက်ကပ်အတွက် အစားအစာ
ကျွန်ုပ်နှင့် ဘဝတူများ
LN ရောဂါ ကုသနည်း