သွေးကြောရောင်ခြင်း

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်

Granulomatosis with Polyangiitis (ရှားပါးသော သွေးကြောရောင်ရမ်းမှု ရောဂါတစ်မျိုး) သည် များသောအားဖြင့် ဆိုင်းနပ်စ်၊ အဆုတ်နှင့် ကျောက်ကပ်ကို အထိခိုက်ဆုံးဖြစ်သည့် ( သွေးကြောရောင်ခြင်း (vasculitis)ဟု ခေါ်သည့်) ရှားပါးသော သွေးကြောရောင်ရမ်းမှု အမျိုးအစားတစ်ခု ဖြစ်သည်။ GPA သည် မရှိမဖြစ်အရေးကြီးသော ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများထံ သွေးထောက်ပံ့ခြင်းကို လျော့ကျစေသည့် ပြင်းထန်နိုင်ခြေများသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ကာ မကုဘဲထားပါက ကျောက်ကပ် လုံးဝ အလုပ်မလုပ်တော့ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ် ရောဂါနောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

၎င်းသည် ရှားပါးသော ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်သည်

လူ 100,000 လျှင် သုံးဦးခန့်တွင် GPA ‌ရောဂါ ဖြစ်ပွားပါသည်။

အမျိုးသားများနှင့် အမျိုးသမီးများတွင် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း တူညီပါသည်။ အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်နိုင်သော်လည်း အသက် 40 နှင့် 65 ကြားတွင် အဖြစ်အများဆုံး ဖြစ်သည်။

GPA နှင့် MPA က ဘာလဲ။

Granulomatosis with Polyangiitis (ရှားပါးသော သွေးကြောရောင်ရမ်းမှု ရောဂါ) (GPA) နှင့် microscopic polyangiitis (မိုက်ခရိုစကုပ်ဖြင့် ကြည့်မှမြင်နိုင်သော သွေးကြောသေးလေးများ ရောင်ရမ်းမှု ရောဂါ) (MPA) တို့သည် anti-neutrophil cytoplasmic antibody (ANCA)-associated vasculitides (AAVs) အမျိုးအစားနှစ်မျိုး ဖြစ်ကြပါသည်။

Vasculitis သည် သွေးကြောရောင်ရမ်းခြင်းကို ဆိုလိုပြီး ရောဂါတစ်ခု မဟုတ်ပါ။ သို့သော် သွေးကြောရောင်ရမ်းသည့် လက္ခဏာရှိသော ရောဂါအများအပြားကို ရည်ညွှန်းရာတွင် အများသုံး အခေါ်အဝေါ်တစ်ခု ဖြစ်ကာ သွေးစီးဆင်းမှုကို ချုပ်ထိန်းထားပြီး မရှိမဖြစ်အရေးကြီးသော ကိုယ်အင်္ဂါများနှင့် တစ်သျှူးများကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။

AAV သည် သင့်ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ သေးငယ်သော သွေးကြောများကို ထိခိုက်စေသည့် သွေးကြောရောင်ရမ်းမှုပုံစံတစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး သေးငယ်သော သွေးကြောများကို ရောင်ရမ်းစေပါသည်။ အဆိုပါရောင်ရမ်းမှုသည် သွေးကြောနံရံအလွှာများကို ထူစေနိုင်ပြီး သွေးကြောကျဉ်းစေကာ ထိုသွေးကြောအတွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနိုင်မည့် သွေးပမာဏကို လျော့ကျစေသည်။ သွေးစီးဆင်းမှုပမာဏ လျော့ကျခြင်းသည် ပြင်းထန်သော ကျန်းမာရေးပြဿနာများ ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းများကိုပင် ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ပါသည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် AAV သည် ဆိုင်းနပ်စ်၊ ကျောက်ကပ်၊ အဆုတ်နှင့် အရေပြားကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေသော်လည်း ရောဂါများ ပေါ်ထွန်းလာပုံမှာ ကွဲပြားနိုင်ပါသည်။

GPA နှင့် MPA သည် အလျင်အမြန် ရောဂါပိုဆိုးနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကိုယ်အင်္ဂါ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု မရှိအောင် ကာကွယ်ရန် စောလျင်စွာ ရောဂါဖော်ထုတ်အမည်တပ်ခြင်းနှင့် ကုသခြင်းက မရှိမဖြစ်အရေးကြီးပါသည်။

GPA နှင့် MPA ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းများက ဘာလဲ။

GPA နှင့် MPA ဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းကို အပြည့်အဝ နားမလည်ကြသေးပါ။ နှစ်မျိုးစလုံးသည် autoimmune disorders (မိမိခုခံအားစနစ်က ပုံမှန်ဆဲလ်များကို မှားယွင်းစွာ တိုက်ခိုက်သည့်ရောဂါများ) ဖြစ်ကြပြီး ထိုရောဂါတွင် ကူးစက်ရောဂါပိုးကို ကာကွယ်ပေးရမည့် သင့်ခန္ဓာကိုယ်၏ ခုခံအားစနစ်က ပုံမှန်ကျန်းမာသည့် ဆဲလ်များကို တိုက်ခိုက်ပါသည်။

• ပဋိဇီဝဓာတ်များ (antibodies)ကို သွေးအတွင်း၌ တွေ့ရှိရပြီး အဆိုပါဓာတ်များကို ခုခံအားစနစ်က ထုတ်ပေးပါသည်။ ၎င်းတို့၏ အလုပ်မှာ ပိုးမွှားနှင့် ပြင်ပမှဝင်ရောက်လာသည့် အခြားပိုးများကို တိုက်ထုတ်ရန် ဖြစ်သည်။ 

• GPA နှင့် MPA တွင် (ပုံမှန်ကျန်းမာသည့် တစ်သျှူးများကို တိုက်ခိုက်သော antibody ဖြစ်သည့်) autoantibody ဟုခေါ်သော ဘေးဖြစ်သည့် antibody တစ်မျိုးကို ထုတ်ပါသည်။ 

• GPA နှင့် MPA တွင် မကြာခဏ ပါဝင်သည့် autoantibody ကို ANCA ဟုလည်း ခေါ်ပါသည်။ ANCAs သည် ခန္ဓာကိုယ်၏ ပုံမှန်ကျန်းမာသော တစ်သျှူးများနှင့် ဆဲလ်များကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း မတူညီသော ကိုယ်အင်္ဂါများ၏ သွေးကြောနံရံများကို ပစ်မှတ်ထားကာ တိုက်ခိုက်ရင်း ရောင်ရမ်းမှုကို ဖြစ်စေပါသည်။ 

ကိုးကားချက်များ

  1. American College of Rheumatology:
    https://www.rheumatology.org/Practice/Clinical/Patients/Diseases_And_Conditions/Granulomatosis_with_Polyangiitis_(Wegener_s)/
  2. Calabrese LH, Molloy ES, Duna Gf. Antineutrophil cytoplasmic antibody-associated vasculitis. In Kelley’s Textbook of Rheumatology, 2009; Edited by GS Firestein, RC Budd, SE Gabriel, et al. Philadelphia, PA: Saunders/Elsevier.
  3. Pagnoux C. Updates in ANCA-associated vasculitis. Eur J Rheumatol 2016; 3:122-133.