Jakie objawy mogą u mnie wystąpić?

Ponieważ nerki łatwo się przystosowują i potrafią do pewnego stopnia zrównoważyć upośledzenie swojej czynności, objawy podmiotowe i przedmiotowe mogą się pojawić dopiero po wystąpieniu znacznych i nieodwracalnych zmian.

 

Objawy PChN są często nieswoiste, co oznacza, że mogą je wywoływać także inne schorzenia.

 

Objawy PChN to m.in.:

APPLE_LINE_BLUE_SMALL.png

Utrata apetytu

PERSON_QUESTIONMARK_LINE_BLUE_SMALL.png

Uczucie zmęczenia i osłabienie

EYE_1_LINE_BLUE.png

Trudności z zasypianiem - bezsenność

RAISED_HAND_LINE_BLUE_SMALL.png

Skurcze mięśniowe

BLADDER_LINE_BLUESMALL.png

Częstsze parcie na pęcherz - szczególnie w nocy

BRAIN_QUESTIONMARK_LINE_BLUE.png

Pogorszenie funkcji kognitywnych i zmiany nastroju

WOMAN_LUNGS_PATIENT_LINE_BLUE_SMALL.png

Ból w klatce piersiowej i/lub duszność

CLOUD_LINE_BLUE_SMALL.png

Obrzęk stóp i kostek

CIRCULATION_ALERT_LINE_BLUE_SMALL.png

Podwyższenie ciśnienia krwi (nadciśnienie tętnicze)

NATURAL_GAS_LINE_BLUE_SMALL.png

Itchy skin

DROP_LINE_BLUE.png

Blood in your pee

WOMAN_STETHOSCOPE_PATIENT_LINE_BLUE_SMALL.png

Feeling sick

W przypadku wystąpienia u pacjenta objawów mogących wskazywać na chorobę nerek, lekarz może zadać mu następujące pytania:

 

 

• Od jak dawna utrzymują się objawy?

 

• Czy pacjent cierpi na choroby współistniejące (np. nadciśnienie tętnicze, cukrzycę)?

 

• Czy ktoś z członków rodziny ma chorobę nerek?

 

• Czy pacjent przyjmował w ostatnim czasie leki lub środek kontrastujący na potrzeby diagnostyki obrazowej?

 

 

Lekarz przeprowadza następnie badanie przedmiotowe, w tym pomiar ciśnienia krwi, oraz zleca badania krwi i moczu.

 

Jak rozpoznaje się PChN? [1, 2, 5]

Jakie badania wykonać, by sprawdzić, czy nerki funkcjonują prawidłowo?

Czynność nerek można ocenić za pomocą badań moczu i krwi. Pokazują one, jak szybko uboczne produkty przemiany materii są usuwane z organizmu i czy nerki przepuszczają nieprawidłowe ilości białka, co może być oznaką ich uszkodzenia. Pacjenci z PChN muszą wykonywać takie badania regularnie, aby lekarz prowadzący mógł monitorować czynność nerek.

 

 

Badania diagnostyczne nerek:

 

Istnieje wiele różnych badań krwi i moczu, które mogą dostarczyć informacji na temat zdrowia nerek i całego organizmu. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych informacji na ten temat:

 

 

Białko w moczu:

 

 

Białko w moczu można wykryć za pomocą różnych badań:

 

Pierwszym krokiem jest prosty do wykonania paskowy test moczu, który może dostarczyć ważnych informacji o ewentualnej chorobie nerek. Testy paskowe pozwalają sprawdzić, czy w moczu występuje nieprawidłowo wysokie stężenie białka. Odfiltrowane w nerkach białko jest zwykle ponownie wchłaniane i zatrzymywanie w organizmie. W przypadku uszkodzenia nerek przedostaje się jednak do moczu.

 


Jeżeli wynik tego badania jest nieprawidłowy, zaleca się wykonać dalsze badania laboratoryjne, takie jak:

 

  Badania moczu:¹ ² ⁵
Badanie ogólne moczu
Rutynowe badanie pozwalające wykryć w moczu białko oraz białe i czerwone krwinki. Nie występują one w moczu osób zdrowych, a ich obecność może wskazywać na chorobę nerek.
Mikroalbuminuria
Badanie w kierunku mikroalbuminurii jest bardzo czułe i pozwala wykryć nawet niewielkie ilości albuminy (rodzaju białka) w moczu, co może być wczesnym objawem uszkodzenia nerek.
Kreatynina w moczu
Oznaczenie stężenia kreatyniny w moczu. To kolejna metoda określania stopnia uszkodzenia nerek. 
Stosunek białka do kreatyniny w moczu
Pozwala na określenie ilości białka wydalanego z moczem w ciągu doby.
Wskaźnik albumina/kreatynina (ACR)

Pozwala na określenie ilości albuminy (rodzaju białka) wydalanej z moczem w ciągu doby. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne wskazuje oznaczenie wskaźnika ACR jako preferowane badanie pozwalające wykryć nawet najmniejsze ilości albuminy w moczu (stanu zwanego mikroalbuminurią)⁷.

Poziom białka i albuminy w moczu można oznaczyć wybiórczo na małej próbce lub na podstawie dobowej zbiórki moczu. Choć dobowa zbiórka moczu jest nieco uciążliwa, w pewnych sytuacjach okazuje się konieczna, ponieważ dostarcza najtrafniejszych informacji na temat czynności nerek.

W ramach badania lekarz powinien także zmierzyć pacjentowi ciśnienie oraz zlecić badanie krwi w celu oznaczenia stężenia glukozy i kreatyniny. Dalsze informacje na ten temat można znaleźć w kolejnym rozdziale.

No filter results

  Badania krwi:¹ ² ⁵
Szacunkowy wskaźnik przesączania kłębuszkowego (eGFR)

Na podstawie danych dotyczących stężenia kreatyniny we krwi, a także wieku, masy ciała i płci, lekarz oblicza dla pacjenta wskaźnik eGFR. 

Jest on najczęściej wykorzystywany do oszacowania czynności nerek i określenia stadium choroby. Pozwala też monitorować postęp choroby i odpowiednio zaplanować leczenie. 

Warto pamiętać, że im wcześniej zostanie zdiagnozowana PChN, tym większe prawdopodobieństwo spowolnienia lub powstrzymania jej rozwoju.

Wartość wskaźnika eGFR maleje wraz z postępem choroby: niższa wartość wskaźnika eGFR oznacza, że uszkodzenie nerek jest poważniejsze, a ich czynność bardziej upośledzona.

Wskaźnik eGFR można również obliczyć na podstawie stężenia innego białka, zwanego cystatyną C.

Stęrzenie kreatyniny w surowicy

Stężenie kreatyniny krążącej w krwiobiegu służy jako wskaźnik czynności nerek. Kreatynina to produkt uboczny przemiany materii w włóknach mięśniowych, który w normalnych warunkach jest filtrowany i usuwany z organizmu przez nerki. Kiedy pogarsza się stan nerek, poziom kreatyniny w surowicy wzrasta. 

Poziom kreatyniny w surowicy służy również do obliczania wskaźnika eGFR.

Cystatyna C
Cystatyna C to białko wytwarzane przez wszystkie jądrzaste komórki ciała. Za jej usuwanie z organizmu odpowiadają prawie wyłącznie nerki, co czyni ją bardzo dobrym wskaźnikiem kondycji nerek. Ponieważ stężenie cystatyny C we krwi nie zależy od masy mięśniowej i płci (inaczej niż w przypadku kreatyniny), jest to bardziej czuły parametr do obliczania eGFR.
Poziom azotu mocznika we krwi (BUN)

Azot mocznika we krwi to prawidłowy produkt uboczny powstający w wyniku przemiany materii oraz rozkładu białek pochodzących ze spożywanej przez nas żywności. Jest on usuwany z organizmu przez nerki.

W miarę pogarszania się kondycji tego organu poziom BUN wzrasta. Jego stężenie może się także wahać zależnie od ilości białka w diecie.

Stężenie albuminy w surowicy

Albumina to rodzaj białka krążącego w krwiobiegu. Pochodzi z białka, które spożywamy. Cząsteczki albuminy są zwykle zbyt duże, aby przedostać się przez barierę filtracyjną nerek, ale w przypadku poważnych schorzeń tego narządu pacjent zaczyna tracić albuminę z krwi poprzez nerki. Niskie stężenie albuminy może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, w tym do zaburzeń układu odporności. Ponieważ albumina przyciąga płyny i zatrzymuje je w naczyniach krwionośnych, jej niski poziom może prowadzić do przenikania płynów do tkanek. Może się to objawiać uogólnionym obrzękiem.

Na stężenie albumin we krwi ma również wpływ zawartość białka w diecie.

Hemoglobina

Hemoglobina to związek chemiczny występujący w czerwonych krwinkach, odpowiadający za transport tlenu z płuc do wszystkich komórek ciała. 

Poziom hemoglobiny pokazuje, czy u pacjenta występuje niedokrwistość, czyli spadek jej stężenia poniżej prawidłowych wartości. Niedokrwistość objawia się uczuciem zmęczenia, ospałością, kołataniem serca i niepokojem, a przy tym może zwiększać ryzyko zakażeń².

TSAT i ferrytyna w surowicy
TSAT i ferrytyna w surowicy to wskaźniki obrazujące ilość żelaza w organizmie oraz jego gospodarkę. Żelazo jest bardzo ważnym składnikiem hemoglobiny, niezbędnym do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania czerwonych krwinek oraz do produkcji energii w komórkach ciała.
Parathormon (PTH)
PTH to hormon wytwarzany w gruczołach przytarczycznych, który przez swój wpływ na kości, nerki i jelita reguluje poziom wapnia i fosforanów we krwi.
Wapń Wapń to minerał niezbędny do budowy mocnych kości. Pacjenci z PChN mogą mieć niedobór wapnia spowodowany nieprawidłową filtracją w nerkach, która może obniżać stężenie tego minerału we krwi, a tym samym osłabiać kości i zwiększać ryzyko złamań. 
Fosfor (fosoforany)
U pacjentów z PChN może być także zaburzony metabolizm fosforu, objawiający się jego podwyższonym stężeniem we krwi. Wysokie stężenie fosforu może osłabiać kości.
Potas
Potas to minerał, którego odpowiednie stężenie we krwi wspomaga prawidłową pracę serca i mięśni. Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom potasu może osłabiać mięśnie i zaburzać pracę serca, co stanowi potencjalne zagrożenie dla życia. Im bardziej zaawansowane stadium PChN, tym wyższe może być stężenie potasu, które może prowadzić do licznych potencjalnych powikłań.
Cholesterol całkowity

Obecność cholesterolu we krwi jest normalnym zjawiskiem. Wysoki poziom cholesterolu może zwiększać prawdopodobieństwo chorób serca i układu krążenia. Jeżeli poziom cholesterolu jest zbyt wysoki, lekarz może zalecić pacjentowi zmianę nawyków żywieniowych oraz zwiększenie aktywności fizycznej. W niektórych przypadkach stosuje się także leki obniżające poziom cholesterolu.

U osób z nowo zdiagnozowaną PChN (w tym u osób korzystających z przewlekłej terapii nerkozastępczej lub po przeszczepieniu nerki) zaleca się przeprowadzenie oceny obejmującej szereg różnych badań umożliwiających określenie „profilu lipidowego”. Wykonuje się m.in. pomiar stężenia cholesterolu i innych tłuszczów we krwi (cholesterol całkowity, cholesterol LDL i HDL, triglicerydy)⁶.

No filter results

Piśmiennictwo

 

1. Adapted from Findlay’s and Isles’ “Clinical Companion in Nephrology”, Springer Ed., 2015.

2. Adapted from “Comprehensive Clinical Nephrology”, 6th edition, Elsevier Ed., 2015. 

3. National Kidney Foundation

4. KidneyFund.org

5. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD Work Group. KDIGO 2012 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney inter., Suppl. 2013; 3: 1–150.

6. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Lipid Work Group. KDIGO Clinical Practice Guideline for Lipid Management in Chronic Kidney Disease. Kidney inter., Suppl. 2013; 3: 259–305.

7. “Diabetic Nephropathy”, American Diabetes Association, Diabetes Care 2002 Jan; 25 (suppl 1): s85-s89.

8. Global, regional, and national burden of chronic kidney disease, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study, 2017.

 

You might also like

Aktywnośc fizyczna a nerki

Kuchnia dla moich nerek

Ludzie tacy jak ja

Leczenie PChN